Wprowadzenie do artykułu

Zaczęło się – jak to zwykle bywa – od rozmów. Od marzeń o miejscu, które nie będzie „czyjeś”, lecz
wspólne. Gdzie każdy może przyjść, coś posadzić, coś zbudować, napić się herbaty, porozmawiać,
odpocząć. Miejscu, które będzie rosło nie tylko dzięki roślinom, ale przede wszystkim dzięki ludziom.
Ogród społeczny to coś znacznie więcej niż grządki i ławki. To żywa przestrzeń, która powstaje z
potrzeby bycia razem, tworzenia, dzielenia się odpowiedzialnością i radością. To odpowiedź na coraz
bardziej widoczne pragnienie więzi – z drugim człowiekiem, z naturą, z miejscem, które można
nazwać „naszym”. To innowacja społeczna, która zmienia sposób myślenia o wspólnej przestrzeni.
Nie czeka na decyzje z góry – działa oddolnie. Tworzy nowe powiązania między ludźmi, daje realną
sprawczość mieszkańcom.
Ogrody społeczne wyrastają z codzienności – z pustych skwerów, nieużytków, podwórek, które dzięki
zaangażowaniu lokalnej społeczności zyskują drugie życie. Są pięknym przykładem tego, jak
rewitalizacja przestrzeni idzie w parze z rewitalizacją więzi międzyludzkich. I jak miejsce, które jeszcze
wczoraj było niezauważane, dziś może stać się sercem dzielnicy czy wsi.
Taki właśnie jest Ogród Społeczny w Piotrowicach – przestrzeń stworzona z sercem, przez ludzi i dla
ludzi. W kolejnych akapitach poznacie Państwo historię tego niezwykłego miejsca, które pokazuje, że
zmiana zaczyna się od spotkania, rozmowy… i od wspólnej pracy na kawałku ziemi.

Ewa Gułkowska
Prezes Fundacji

W czasach, gdy tempo życia często utrudnia budowanie relacji sąsiedzkich, coraz
większego znaczenia nabierają ogrody społeczne – przestrzenie tworzone wspólnie przez
mieszkańców, które służą integracji, rekreacji i kontaktowi z naturą. To miejsca, które tętnią
życiem, sprzyjają międzypokoleniowym spotkaniom i uczą współpracy. Tak właśnie rodzi się
ogród społeczny w Piotrowicach, wsi położonej na terenie malowniczej Gminy Nałęczów –
projekt oddolny, oparty na zaangażowaniu lokalnej społeczności, który z roku na rok
pięknieje i coraz mocniej zakorzenia się w świadomości mieszkańców.

Początek: od zaniedbanego pola do pierwszych nasadzeń

Jeszcze cztery lata temu teren obecnego ogrodu był po prostu nieużytkiem –
zaniedbaną działką sołecką porośniętą chwastami, z trudną do utrzymania skarpą po
zachodniej stronie. Wszystko zmieniło się latem 2021 roku, kiedy pan Jerzy Rosiak,
wiceprezes Fundacji Lubelski Fundusz Lokalny, podczas zebrania Koła Gospodyń Wiejskich
w Piotrowicach przedstawił ideę stworzenia ogrodu społecznego. Fundacja realizowała
wówczas projekt „Obywatele dla Nałęczowa – Nałęczów Miastem Ogrodów” i
zaproponowała wsparcie.
Dzięki dofinansowaniu przekazanemu przez Fundację możliwe było zakupienie
pierwszych krzewów i kwiatów. Jesienią 2021 roku rozpoczęły się prace – mieszkańcy, pod
przewodnictwem Koła Gospodyń Wiejskich (które stało się beneficjentem programu),
uporządkowali skarpę, wyrównali teren i wykonali pierwsze nasadzenia roślin wieloletnich
oraz ozdobnych krzewów, które stały się zalążkiem ogrodu społecznego.

Wspólna praca i mobilizacja mieszkańców

W projekt od początku zaangażowało się wielu mieszkańców – zarówno starszych, jak
i młodszych. Jedni przynieśli własne narzędzia ogrodnicze, inni udostępnili sprzęt
mechaniczny – kosiarki, glebogryzarki, przyczepkę. Wspólna praca przyczyniła się nie tylko
do fizycznej przemiany terenu, ale również wzmocniła więzi międzyludzkie i zbudowała
poczucie wspólnoty.
W kolejnych latach mieszkańcy nie ustawali w wysiłkach. Teren był systematycznie
koszony, krzewy przycinane, a roślinność pielęgnowana.

Altana – serce wiejskiego życia

Rok 2024 przyniósł kolejny przełom: dzięki środkom z funduszu sołeckiego na terenie
ogrodu powstała przestronna altana, która szybko stała się centrum życia społecznego. Obok
niej wyznaczono miejsce na palenisko – chętnie wykorzystywane zarówno przez młodzież,
jak i dorosłych. Odbywają się tam ogniska, spotkania sąsiedzkie i rozmowy. W minionym
roku KGW i Sołectwo Piotrowice zorganizowały aż trzy duże ogniska wiejskie, a mieszkańcy
coraz częściej sami inicjują mniejsze wydarzenia. Na terenie ogrodu społecznego znajduje się
także pomnik upamiętniający wiernych Synów Narodu Polskiego, którzy z najwyższym
poświęceniem oddali życie w obronie wolności i suwerenności Ojczyzny. Z inicjatywy Koła
Gospodyń Wiejskich każdego roku, 2 maja, przy pomniku sprawowana jest uroczysta Msza
Święta polowa. To wyjątkowe wydarzenie stało się trwałą tradycją w Piotrowicach –
wyrazem hołdu dla bohaterów, a zarazem duchowej jedności lokalnej społeczności.
Mieszkańców łączy umiłowanie Boga i Ojczyzny oraz troska o pielęgnowanie narodowej
pamięci i tożsamości. Pomnik – jako element przestrzeni ogrodu – pełni więc nie tylko
funkcję symboliczną, lecz również integracyjną, będąc miejscem skupienia, refleksji i
wspólnotowego przeżywania ważnych chwil.

Samodzielne działania i nowe nasadzenia

Mieszkańcy nie spoczywają na laurach. Wiosną 2025 roku, z własnej inicjatywy i
własnych środków, posadzili kolejne rośliny – wiele z nich przyniesiono prosto z
przydomowych ogródków. Wokół altany pojawiły się kolorowe kwiaty i nowe krzewy, które
jeszcze bardziej ożywiły przestrzeń i nadały jej przytulnego, naturalnego charakteru.
Szczególną wagę mieszkańcy przykładają do aspektu przyrodniczego. Chcą, by ogród
zachował wiejski, naturalny klimat – z lawendą, ziołami, krzewami i roślinami przyjaznymi
dla ptaków i owadów. Skarpa po zachodniej stronie działki została obsadzona starannie
dobranymi gatunkami, tworząc przyjazne siedlisko i estetyczną kompozycję przez cały rok.

Plany na przyszłość – plac zabaw, siłownia i świetlica

Społeczność Piotrowic nie zwalnia tempa. Jednym z najważniejszych planów jest
stworzenie nowoczesnego placu zabaw, który będzie miejscem wspólnej zabawy dzieci i
rodziców. Obecny plac przy szkole nie spełnia już potrzeb rosnącej liczby najmłodszych
mieszkańców. – „Nasze dzieci nie mają gdzie się bawić po lekcjach. Marzymy o takim
miejscu, gdzie cała rodzina może wyjść, pobiegać, pobawić się i po prostu być razem” –
mówi pani Anna, mama dwójki przedszkolaków. Planowane jest także stworzenie plenerowej
siłowni, dostępnej dla osób w każdym wieku. – „Zamiast siedzieć w domu przed telewizorem,
moglibyśmy się poruszać, porozmawiać z sąsiadami, spotkać się na świeżym powietrzu” –
dodaje pani Maria, emerytka i aktywna uczestniczka lokalnych działań. Dzięki staraniom
Sołectwa oraz wsparciu Burmistrza Nałęczowa Wiesława Pardyki, w 2024 roku na działkę
doprowadzono prąd. To ważny krok w kierunku organizacji większych wydarzeń oraz
realizacji długo wyczekiwanego projektu świetlicy wiejskiej – której dokumentacja

projektowa została zakupiona już trzy lata temu, ale brakuje funduszy na rozpoczęcie
budowy. Co więcej, mieszkańcy planują zakup bramek piłkarskich z funduszu sołeckiego, by
stworzyć dzieciom i młodzieży miejsce do gry w piłkę. Jedna z mieszkanek zadeklarowała
przekazanie murowanego grilla ogrodowego, co pokazuje rosnące zaangażowanie
społeczności i chęć tworzenia przyjaznej, wspólnej przestrzeni. W planach jest również
tablica historyczna obrazująca dawne Piotrowice – by mieszkańcy mogli lepiej poznać
historię swojej miejscowości i przekazać ją kolejnym pokoleniom. Mimo że mieszkańcy
wszystkie prace wykonują nieodpłatnie, Koło Gospodyń Wiejskich nie ustaje w staraniach o
dodatkowe fundusze. Panie samodzielnie piszą projekty – „Obecnie czekamy na
rozstrzygnięcie jednego z konkursów, w ramach którego złożyłyśmy wniosek o zakup większej
ilości roślin do dalszego rozwoju ogrodu, koszy na śmieci oraz wpisałyśmy działania
promujące ekologię i integrację lokalnej społeczności” – mówi Agata Nowaczyk,
przewodnicząca Koła Gospodyń Wiejskich w Piotrowicach.

Wspólnota, która działa

Ogród społeczny w Piotrowicach to żywy przykład tego, jak wiele można osiągnąć
dzięki oddolnej inicjatywie i lokalnemu zaangażowaniu. Miejsce to tętni życiem, zacieśnia
więzi społeczne i zachęca do wspólnego działania. To przestrzeń relacji, współpracy i troski o
dobro wspólne.
Na zakończenie warto podkreślić, że to właśnie wsparcie Fundacji Lubelski Fundusz Lokalny
w 2021 roku zapoczątkowało całą inicjatywę. Dzięki dofinansowaniu na zakup krzewów i
kwiatów oraz pomysłowi przedstawionemu przez pana Jerzego Rosiaka, Piotrowice mogły
zrobić pierwszy krok w stronę przemiany nieużytku w ogród społeczny.
– „W imieniu Koła Gospodyń Wiejskich w Piotrowicach oraz całej społeczności wsi
Piotrowice dziękuję Fundacji za zainicjowanie tej idei oraz za pomoc finansową, która była
impulsem do działania. Od tamtego momentu cały czas się coś dzieje – z roku na rok
rośniemy razem z tym ogrodem”.

Agata Nowaczyk
Jerzy Rosiak